“`html

Cilt Kanseri Farkındalığı: Uzman Uyarıları ve Korunma Yöntemleri

Dermatoloji alanında uzmanlaşmış Dr. Kadir Kaya, Cilt Kanseri Farkındalık Ayı nedeniyle önemli bilgiler paylaştı.

Uzm. Dr. Kaya, cilt kanserinin, ciltteki hücrelerin kontrolsüz bir şekilde artışı ve anormal büyümesi sonucunda oluştuğunu belirtti. “En yaygın görülen türleri; bazal hücreli karsinom, skuamöz hücreli karsinom ve malign melanomdur. Bazal ve skuamöz hücreli karsinom genellikle daha yavaş seyrederken, melanom hızlı bir gelişim gösterebilir ve erken tanı konmadığında ciddi tehlikeler oluşturabilir” diye ifade etti.

Çocukluk Dönemindeki Şiddetli Güneş Yanıkları Risk Oluşturuyor

Uzm. Dr. Kaya, cilt kanserinin hem çevresel hem de genetik faktörlerin etkisiyle geliştiğini vurguladı ve “En büyük risk Unsuru, ultraviyole (UV) ışınlarına maruz kalmaktır” dedi.

Dr. Kaya, cilt kanseri risk faktörlerini şu şekilde sıraladı:

• Uzun süre güneş ışığına maruz kalmak
• Açık ten, açık saç ve göz rengine sahip olmak, çilli cilt yapısı
• Ailede cilt kanseri tarihi bulunması
• Bağışıklık sisteminin zayıf olması
• Çocuklukta yaşanan şiddetli güneş yanıkları
• İleri yaş
• Sayıca fazla ben taşıyan bireyler
• Uzun süre açık havada çalışan gruplar (çiftçiler, balıkçılar, inşaat işçileri)
• Solaryum kullanımı
• Belirli kimyasal ve fiziksel kanserojen maddelere maruz kalma

Cilt Kanseri Türkiye’de Yaygınlaşmakta

Dr. Kaya, Türkiye’de cilt kanserinin görülme oranlarına da değindi. 2023 yılında Sağlık Bakanlığı’nın yayımladığı verilerine göre, cilt kanseri vakası 100.000 kişide yaklaşık 20-30 arasında değişiklik göstermekte ve bu oran her geçen gün artış göstermektedir. Tüm kanser hastalıklarında cilt kanserinin payı %10-15 gibi kayda değer bir orana sahiptir. Melanom dışındaki cilt kanseri türleri daha sık görülmekte, melanom ise daha nadir bir rastlantıdır (yaklaşık 100.000’de 1 oranında)” dedi.

Son 10 Yılda Cilt Kanseri Vakalarında Artış Var

Son 10 yıl içerisindeki verilere göre Türkiye’de cilt kanseri vakalarının belirgin bir şekilde arttığına dikkat çeken Uzm. Dr. Kaya, “Bu artışın temel nedenleri arasında güneş koruma önlemlerinin yetersizliği, nüfusun yaşlanması, solaryum kullanımındaki artış ve sağlık hizmetlerine erişimin kolaylaşması sonucu erken teşhis imkanlarının artması gibi unsurlar yer alıyor” şeklinde konuştu.

Benlerdeki Değişikliklere Dikkat!

Uzm. Dr. Kaya, cilt kanserinin belirtilerini şu şekilde sıraladı:

• Benlerde şekil, renk veya büyüklük değişimi
• Kanayan, kabuk tutan ya da uzun sürede iyileşmeyen yaralar
• Düzensiz kenarlara sahip, birden fazla renk taşıyan lekeler

Melanom Gençlerde de Görülebilir

Dr. Kaya, cilt kanserinin genellikle 50 yaş üstü kişilerde daha sık görüldüğünü ancak genç yaşlarda da meydana gelebileceğini belirtti. “Özellikle melanom türünün gençlerde de görülmesi, bu hastalığın her yaşta dikkate alınması gerektiğini gösteriyor” dedi.

Teşhis sürecinden de bahseden Uzm. Dr. Kaya, “Cilt kanserinin tanısı için öncelikle detaylı bir dermatolojik muayene yapılmalı. Şüpheli lezyonlar, ‘dermatoskop’ adı verilen özel aletlerle inceleniyor. Gerektiğinde biyopsi alınıp patolojik inceleme yapılıyor. Erken tanının tedavi başarısında büyük önemi olduğunu unutmamak gerekiyor” ifadelerini kullandı.

Cilt Kanserinden Korunma Yöntemleri

Cilt kanserinden korunmak için maruz kalınan çevresel risk faktörlerinden uzak durulması gerektiğini ifade eden Uzm. Dr. Kaya, şu önerileri sundu:

• Güneş ışınlarının en dik açıda geldiği 10.00-16.00 saatleri arasında güneş altında kalmaktan kaçının.
• Dışarıda bulunacak iseniz gölgede vakit geçirmeye özen gösterin.
• UVA ve UVB ışınlarına karşı koruyucu, SPF 30 ve üzeri geniş spektrumlu güneş kremleri kullanın ve iki saatte bir yenileyin. Özellikle yüzdükten veya aşırı terledikten sonra koruyucu sürmeyi unutmayın.
• Geniş kenarlı şapkalar ve uzun kollu kıyafetler giyerek fiziksel koruma sağlayın, gerekirse şemsiye kullanın.
• Çocuklara, güneşten korunma alışkanlığını aşılayın.
• Solaryumdan uzak durun.
• Teninizdeki ben ve lekeleri düzenli olarak kontrol edin ve yılda en az bir kez dermatoloji uzmanına muayene olun.

Uygulanan Tedavi Yöntemleri

Tedavi yöntemleri hakkında bilgi veren Uzm. Dr. Kaya, “Cilt kanserinde uygulanacak tedavi, kanserin türüne, büyüklüğüne, yerleşim yerine, derinliğine ve hastanın genel sağlık durumuna bağlıdır. Cerrahi eksizyon (kanserli dokunun çıkarılması) en sık uygulanan yöntemdir. Bazı hastalarda kriyoterapi, küretaj ve elektrokoterizasyon, fotodinamik tedavi, topikal ilaçlar, radyoterapi veya immünoterapiler gibi değişik seçenekler de uygulanabilir. Özellikle melanom gibi agresif türlerde erken teşhis son derece kritiktir. İleri evre vakalarda sistemik tedavi seçenekleri de düşünülebilir” diye ekledi.

Önlemlerle Cilt Kanseri Riskini Azaltabilirsiniz

Cilt kanserinin alınacak bazı tedbirlerle büyük ölçüde önlenebileceğini belirten Uzm. Dr. Kaya, “Farkındalığı artırmak, güneşten korunma alışkanlığını kazanmak ve düzenli doktor kontrollerini ihmal etmemek oldukça önemlidir. Mayıs ayı, bu konuda toplumsal bilinci artırmak için bir fırsat sunuyor. Cildinizde veya benlerinizde herhangi bir değişiklik dikkatinizi çekerse, zaman kaybetmeden dermatologla görüşmeyi unutmayın” diyerek sözlerini tamamladı.

“`